Geen saaie congressen meer!

    Wat is eigenlijk de leeropbrengst van een congres of symposium? Ik werk ruim vijftien jaar als dagvoorzitter en heb me vaak afgevraagd of ik –als ingehuurde buitenstaander- eigenlijk niet het meeste leer op zo’n dag. Ik ben namelijk het actiefst: mag vragen stellen aan de sprekers, de zaal betrekken door stellingen te bedenken, ik mag de discussie leiden, waarbij ik de dilemma’s scherp probeer te krijgen. Ik vind het heerlijk om te doen allemaal, daar niet van, maar feitelijk werkt mijn hoofd op volle toeren en de congresgangers hangen in hun luxueuze stoelen een dagje uit te rusten, zo ziet het er vaak wel uit... Uiteraard probeer ik de congresgangers actief mee te laten doen, maar de opzet is zo dat mensen in de massa op kunnen gaan. Anoniem. Het lijkt op ouderwets onderwijs.

 Op een congres storten keynote-sprekers hun kennis over de zaal uit, waar de congresgangers deze -ongetwijfeld interessante- kennis passief moeten consumeren. In het voortgezet onderwijs werkt dit ook al niet. Aangezien inmiddels bewezen schijnt te zijn dat het leereffect bij passief luisteren na 20 minuten al daalt, moeten die hooggeleerde sprekers dus ook steeds korter spreken en worden de middagen gevuld met workshops. Negen van de tien keer zijn dat tot teleurstelling van de deelnemers ook mini-lezingen. 
Soms verzoek ik mensen na een spreker even met hun buurman of buurvrouw te bespreken wat voor hun de belangrijkste boodschap is. Meteen ziet dat intensief met elkaar in gesprek zijn er stukken interessanter uit. Ze zijn even echt bezig, vanuit zichzelf.
Grote en kleine mensen vinden het gewoon veel leuker om zelf op knopjes te drukken! Zelluf doen! Actief zijn levert meer op. Ervaringsgericht leren, heet dat.
In toenemende mate leid ik de laatste tijd kleinere, interactieve sessies, waarbij deelnemers intensiever vanuit zichzelf en met elkaar bezig zijn en volgens mij dus ook meer beleven. Uit de anonimiteit! Je kan beter tien dagdelen een sessie doen met 50 mensen, dan 1 dag een congres met 500 mensen. Ze vinden het ook gewoon leuker. Ik ook. Overigens: sessies waarbij aan tafels ca. tien mensen zitten met een gespreksleider vind ik ook al niet echt effectief. Wat ik doe lijkt niet op een vergadering.        
Mijn achtergrond als theatermaker komt goed van pas als ik een sessie mag bedenken met actieve werkvormen (nooit gênant, nooit te bedacht). De deelnemers staan voorop, hun behoeftes, hun doelen (wat verder niks met theaterspel te maken heeft) en daar verzin ik passende vormen bij.
Mensen leren het meest als hun beleving serieus genomen wordt, vanuit het delen van ervaring, vanuit het zelf mogen stellen van vragen en het verzinnen van nieuwe plannen. Het voorop stellen van de behoefte van de deelnemers verandert de opzet dus wezenlijk.
Waar ik naar streef zijn bijeenkomsten die echt als inspirerend ervaren worden. De inhoud is wellicht hetzelfde als op een congres, de vorm is wezenlijk anders. Deelnemers moeten een volgende keer terug willen komen en anderen die er niet waren moeten het gevoel hebben iets gemist te hebben. De volgende keer zijn ze erbij!